تغذیه و آبیاری گلخانه

تغذیه و آبیاری گیاهان در گلخانه

یکی از عوامل مهم و اثرگذار در کیفیت رشد و، باردهی و سلامت گیاهان، نحوه و میزان آبیاری آن­ها است. برای انتخای بهترین سیستم آبیاری و بستر کشت، عواملی چون کیفیت و مقدار آب در دسترس، نیاز آبی گیاه، شرایط جوی و نوع سیستم گلخانه، هزینه و توان مالی و … اهمیت دارند. بهترین روش موجود برای آبیاری در بسترهای خاکی و آب­کشت، روش آبیاری قطره­ایست. شکل ‏3‑26، تصویری از نوارهای نایلونی آبیاری قطره­ای در بستر کشت خاکی را نمایش می­دهد.

شکل ‏3‑26 نوارهای نایلونی آبیاری قطره­ای

از مزایای سیستم آبیاری قطره­ای موارد زیر را می­توان برشمرد:

الف – صرفه­جویی در مصرف آب و انرژی

ب – افزایش کیفیت رشد گیاه و بازده بیشتر محصول

پ – کاهش زیان وارده به گیاه در اثر شوری آب

ت – امکان تزریق کودها و سم­های محلول همراه با آبیاری

ث – جلوگیری از رویش علف­های هرز

ج – صرفه­جویی در نیروی انسانی

چ – افزایش راندمان آبیاری

تعیین میزان آب مورد نیاز گیاه و فواصل زمانی آبیاری آن نیز یک معیار مهم در فرآیند آبیاری است. محاسبه میزان آب مورد نیاز گلخانه و فواصل زمانی آبیاری آن به اعمال پارامترهایی چون تبخیر و تعرق پتانسیل، شرایط جوی و ارتفاع گلخانه از سطح دریا، شدت تابش خورشید، سرعت وزش باد و نیازآبی گیاه بستگی دارد. جدول ‏3‑4، نیاز آبی برخی از گونه­های گیاهی را نمایش می­دهد.

جدول ‏3‑4 نیاز آبی برخی از گونه­های گیاهی

جدول ‏3‑4، اطلاعاتی را در خصوص عناصر غذایی اصلی گیاهان ارائه می­دهد. این عناصر باید بر اساس نوع گونه گیاهی و شرایط گلخانه و بستر کشت آن، برای گیاه فراهم شوند. برخی از این عناصر به صورت آنیون و  برخی دیگر به صورت کاتیون برای گیاه قابل جذب هستند. کمبود یا بیشبود هر یک از این عناصر، می­توان اثرات سوئی بر رشد و باردهی گیاه داشته باشد. عدم تنظیم مناسب این عناصر در تغذیه گیاهان علائمی دارد که از جمله آن­ها می­توان به تغییر شکل و فرم اندام­های گیاه، تغییرات در رنگ بافت­های قسمت­های مختلف گیاه، تغییر در استحکام اندام­های گیاه و … اشاره کرد. به طور مثال، اکثر گیاهان با دریافت محلول غذایی با ترکیبی  مطابق آن­چه در جدول ‏3‑5 آمده است، به خوبی رشد خواهند کرد.

در بسترهای آب­کشت و هواکشت، که تغذیه گیاه تماما از طریق محلول­های تزریق شده به سیستم انجام می­شود، تهیه و تنظیم کودهای متناسب با نوع گیاه و تزریق مناسب آن­ها به سیستم اهمیت فراوانی دارد. همچنین PH محلول، EC محلول و ظرفیت کاتدی بستر کشت و محلول، تاثیر بسزایی در میزان جذب محلول­های مغذی توسط گیاه دارد و لازم است تا این پارامترها، در محلول تغذیه گیاهان به دقت تنظیم شوند. در گلخانه­های صنعتی با بسترهای آب­کشت و هواکشت، از دستگاه­های هوشمند موسوم به تزریق کود[1] برای تنظیم دوز کود و سایر پارامترهای محلول­های غذایی استفاده می­شود. این تجهیزات همچنین قابلبیت تنظیم زمان و حجم آبیاری را نیز دارا هستند و فرآیند آبیاری و کوددهی گیاهان را بسیار ساده و دقیق می­سازند. شکل ‏3‑27، تصویری از یک دستگاه خودکار تزریق کودهای محلول را نمایش می­دهد.

شکل ‏3‑27 دستگاه خودکار تزریق کودهای محلول

جدول ‏3‑5 عناصر غذایی اصلی و نقش آن­ها در گیاهان و منابع تامین آن­ها

جدول ‏3‑6 مثالی از غلظت یون­های یک محلول غذایی متعادل

[1] Fertilizer Injector