گرمایش در گلخانه
گرمایش گلخانه، پس از هزینه نیروی کار، معمولا بیشترین هزینه جاری را به گلخانه تحمیل مینماید. برای تخمین و محاسبه انرژی گرمایی مورد نیاز برای تنظیم دمای گلخانه، باید عواملی چون مساحت سطح پوشش گلخانه، سطح زیر کشت گلخانه، ضریب گذردهی حرارتی پوشش گلخانه، دمای مطلوب گلخانه و سردترین دمای خارج از گلخانه در طول سال، در نظر گرفته شوند. بر مبنای محاسبه میزان انرژی گرمایی مورد نیاز، هزینه و در دسترس بودن سیستم های گرمایشی مختلف و مزایا و معایب هر کدام از روش ها، یکی از روش های موجود برای گرمایش گلخانه انتخاب و در گلخانه مورد استفاده قرار میگیرد. تجهیزات گرمایشی گلخانه عمدتا به دو دسته تجهیزات گرمایش مرکزی و تجهیزات گرمایش موضعی تقسیم میشوند.
تجهیزات گرمایشی مرکزی
تجهیزات گرمایشی مرکزی از نوع آب گرم یا بخار گرم هستند. در این تجهیزات، یک یا چند دیگ آب گرم یا بخار مرکزی وجود دارد و آب یا بخار گرم از طریق لوله هایی که در کف گلخانه و میان ردیف های گیا هان کشیده شده است، در محیط گلخانه توزیع میشود. در برخی از تجهیزات گرمایش مرکزی نیز از سیستم هایی مشابه پکیج استفاده میشود و به جای تجمع آب در دیگ، آب در مسیر عبور خود در لوله ها گرم میشود. در تجهیزات گرمایش مرکزی، وسایلی که عملیات احتراق و گرمادهی را انجام میدهند، عمدتا در خارج از محیط کشت گلخانه نصب میشوند. شکل 3‑11، تصویری از لولهکشی لوله های آب گرم یک سیستم گرمایش از کف در گلخانه را نمایش میدهد.
شکل 3‑12 لوله های آب گرم یک سیستم گرمایش از کف در گلخانه
از جمله محاسن استفاده از تجهیزات گرمایش مرکزی، موارد زیر را میتوان برشمرد:
الف – آلایندگی های ناشی از سوختن سوخت های فسیلی (نظیر گاز CO) در محیط گلخانه منتشر نمیشود.
ب- گاز اکسیژن درون گلخانه به دلیل سوختن در تجهیزات حرارتی، از دست نخواهد رفت و نیاز گلخانه به هوادهی کاهش مییابد.
پ – توزیع گرما در این گلخانه، به صورت یکنواخت انجام خواهد شد.
ت – هوای گرم به دلیل چگالی کمتر، در فضای بالای گلخانه تجمع میکند و در صورت عدم برقراری جریان هوای مناسب، محیط اطراف بوته ها به اندازه کافی گرم نخواهد شد. در روش گرمایش مرکزی، گرما از کف گلخانه در آن تزریق میشود، به همین علت فضای اطراف گیا هان همواره از گرمای مطلوب بهرهمند خواهد بود.
پ – بازده انرژی در این روش بیشتر از روش گرمایش موضعی است.
هزینه بالای تجهیزات گرمایش مرکزی و نصب آن ها، از جمله معایب این روش است. این روش برای استفاده در بستر های کشت غیرخاکی (نظیر هیدروپونیک) مناسبتر است.
تجهیزات گرمایش موضعی
تجهیزات گرمایش موضعی، عمدتا بر پایه سوزاندن سخت های فسیلی (نظیر گاز شهری یا گازوئیل) کار میکنند. هوای گرم ناشی از عمل احتراق، کوره این تجهیزات را گرم کرده و گرمای کوره یا توسط فن به محیط گلخانه پرتاب میشود یا به صورت تابشی فضای گلخانه را گرم میکند. شناخته شده ترین تجهیز گرمایش مرکزی، بخاری است. هزینه بخاری، به مراتب کمتر از تجهیزات گرمایش مرکزی است و برای کشت های خاکی، رایجتر است.
تجمع هوای گرم در فضای بالای گلخانه، مصرف اکسیژن داخل گلخانه و ایجاد نیاز به هوادهی در طول شب، عدم توزیع یکنواخت گرما در گلخانه و ایجاد شیب حرارتی و تولید گاز های آلاینده در فضای گلخانه، از جمله معایب بخاری ها است. در برخی از گلخانه ها، برای توزیع گرما از قسمت های پایینی گیاه، هوای گرم خروجی بخاری ها را توسط کانال های سوراخدار نایلونی یا برزنتی در کف گلخانه توزیع میکنند. شکل 3‑12، تصویری از بخاری یک گلخانه را نمایش میدهد.
شکل 3‑13 بخاری یک گلخانه
